Ap...had het in een twitter-berichtje kunnen gieten....maar bij deze: Hele goede kerstdagen en een grandioos 2014 (mochten we elkaar voor die tijd niet weer tegenkomen)!
't is maar wie gedacht wordt de oudste rechten te hebben... en dan is maar de vraag of de eerste, zij het niet in z'n huidige gedaante, niet kan bogen op ruim meer dan de 20 eeuwen waarop de laatste gedacht wordt dat te kunnen.
Achja m'n geliefde echtgenoot is aan het werk voor mensen die misschien hulp nodig hebben en vandaar dat ik een paar onderwerpen op deze tafel ga neer leggen.
Persoonlijk heb ik alle artikelen gelezen en ja waarom ook niet komt er kritiek van jullie zijde :).
Hoeveel naalden heeft een kerstboom? Als je ze van de vloer op moet vegen, lijken het er wel miljoenen, maar hoeveel naalden heeft een kerstboom nu eigenlijk? 13.12.2013 Door Lars Thomas
Na een paar dagen in huis beginnen de meeste kerstbomen in een razend tempo naalden te verliezen. Door de droogte en warmte gaat het hard, en de stofzuiger maakt overuren, maar hoeveel je er ook opzuigt, als je je omdraait ligt het weer vol. Komt er dan geen einde aan die irritante groene prikdingen? Jawel, er komt een einde aan. Ooit zijn alle naalden eraf. Maar wanneer, dat hangt af van de grootte en vorm van de boom, en vooral aan de soort. Het aantal naalden kunnen we dan ook alleen in grote lijnen berekenen. Zo luidt de som:
Een naaldboom heeft, al naargelang de soort en de groeiplek, 50 tot 250 naalden per 10 centimeter tak. En hij heeft 2 tot 10 meter aan takken per meter boomlengte. Een kerstboom van 2 meter hoog zal daarom tussen de 2000 en 50.000 naalden hebben. Niet zo vreemd dus dat het soms dagenlang dennennaalden regent. Het maakt echter ook uit hoe goed de naalden aan de boom vastzitten, en dat verschilt per soort. Maar haal voor zekerheid een paar extra stofzuigerzakken in huis.
Waar komt de kerstman vandaan? De kerstman met zijn rode pak en witte baard is geen moderne uitvinding. Zijn wortels gaan ver terug. 02.12.2010 Door Lars Thomas
De dikke, blije kerstman met de flinke baard en het rode pak met witte bontranden is in veel landen een van de bekendste en meest geliefde figuren bij de kinderen. Dat hij aan Sinterklaas doet denken, is geen toeval. De kerstman en de Sint hebben dezelfde oorsprong. De kerstman is, net als Sinterklaas, gebaseerd op Nicolaas, een vrome en gulle bisschop uit de Turkse stad Myra. Nicolaas, die rond het jaar 300 leefde, was een telg uit een welgestelde familie, die zijn geld uitgaf om anderen te helpen en cadeaus te geven. Later werd hij heilig verklaard en uitgeroepen tot beschermheilige van zeelieden. Daardoor werd hij wijd en zijd geliefd, en vooral bekend in de grote zeevaartnaties. De naamdag van Sint-Nicolaas is 6 december, en wij vieren het Sinterklaasfeest aan de vooravond daarvan. Sinterklaas heeft er een helper bij gekregen die stoute kinderen moet straffen. De kerstman heeft zo iemand niet, hij deelt alleen cadeaus uit. De moderne kerstman heeft zijn vorm gekregen in de loop van de 19e en 20e eeuw. Zijn slee en rendieren kreeg hij in 1823, en het rode pak met de witte bontranden stamt van een Amerikaanse reclamecampagne voor Coca-Cola in 1931.
Wordt er kerst gevierd in de ruimte? Er is niet veel plaats aan boord van een raket of ruimtestation. Hoe vieren mensen kerst in de ruimte? 03.12.2010 Door Lars Thomas
Het is niet altijd leuk om met kerst van huis te zijn. En als je op een ruimteveer of op het internationale ruimtestation ISS zit, ben je wel heel ver weg van huis. Maar zelfs in een wereld van wetenschap en techniek, waarin elke seconde telt, is er tijd voor kerst. Er zijn niet veel mensen geweest die met kerst in de ruimte zaten, maar het begon met de bemanningsleden van de Apollo 8. Zij cirkelden met kerst 1968 rond de maan, en al was er geen plaats voor een kerstboom of zelfs maar pakjes, de astronauten konden een kerstgroet naar hun familie op aarde sturen en ze lazen om de beurt voor uit de Bijbel. Op de verschillende ruimtestations ging het er gelukkig iets feestelijker aan toe. In 1973 maakte de bemanning van ruimtestation Skylab 4 een kerstboom van lege conservenblikjes. En later gaven de astronauten op het internationale ruimtestation ISS elkaar pakjes. Die werden gebracht door de kerstman zelf, die meekwam met een van de ruimteveren die het ruimtestation van voorraden voorzagen.
Vieren alle mensen kerst? Waar wordt er kerst gevierd, en wat doet de rest van de wereld rond die tijd? 04.12.2010 Door Lars Thomas
Kerst is in het westen waarschijnlijk het grootste en meest geliefde feest. Voor miljoenen mensen, vooral in Noord-Amerika en Europa, is het de belangrijkste gebeurtenis van het winterseizoen, en daar liggen zowel religieuze als commerciële doeleinden aan ten grondslag. Kerst is in de eerste plaats een christelijk feest, en kent zijn eigen tradities in Noord- en Zuid-Amerika, Europa, delen van Afrika, Australië en op een paar plaatsen in Azië. Kerst is dus geen wereldwijd feest. Er zijn veel mensen voor wie kerst geen betekenis heeft. Dat geldt bijvoorbeeld voor de hele moslimwereld, waar het kerstfeest niet gevierd wordt. Andere dan christelijke religies kennen geen kersttraditie, maar sommige hebben wel een feest tegen het einde van het jaar. Het grote feest van de joden bijvoorbeeld, Chanoeka, wordt gevierd om de inwijding van de tempel in Jeruzalem in de 2e eeuw v.Chr. te herdenken. De datum van Chanoeka ligt niet precies vast, het valt ergens tussen eind november en eind december. Christenen vieren in China wel kerst, maar ze vormen slechts een kleine minderheid. Nieuwjaar is in dit land wél een groot feest, dat eind januari gevierd wordt.
Hoe is kerstverlichting ontstaan? We branden veel kaarsen met kerst, maar waarom doen we dat eigenlijk? 05.12.2010 Door Lars Thomas
Kaarsen aansteken doen we al eeuwen, zeker bij feesten – en met name feesten in de donkerste tijd van het jaar. Licht is het symbool van zon en zomer, die 's winters in het verschiet liggen. In christelijk verband is het Evangelie van Johannes van belang, waarin staat dat Jezus zichzelf omschrijft als het licht van de wereld. Het licht wordt vaak als iets goeds beschouwd, vooral omdat het het donker, en daarmee het kwaad, verdrijft. In de katholieke kerk worden veel heiligen herdacht tijdens processies waarbij kaarsen worden gedragen. Een typisch Zweeds feest is het Luciafeest op 13 december, de naamdag van Sint Lucia. Ook in de andere Scandinavische landen kent men deze traditie. Adventskrans ontstond in Duitsland
Het is lastig te zeggen wanneer kaarsen, die altijd met midwinterfeesten zijn verweven, het symbool werden voor kerst. Lang voordat er kerstbomen waren, werden bomen al versierd. Adventskransen met kaarsen komen uit de 19e eeuw, uit Duitsland, en werden door andere landen overgenomen. In Duitsland en Engeland is de traditie van de adventskalender ontstaan, waarbij je aftelt tot kerst. Het lag daarom voor de hand de kalender te combineren met kaarsen, maar pas rond de Tweede Wereldoorlog was die te koop. Eerder maakten mensen zelf echter al hun eigen lichtkalenders.
Hoe snel vliegt de slee van de kerstman? De kerstman moet er flink wat vaart achter zetten wil hij alle lieve kinderen van de wereld in één nacht bezoeken. 19.12.2013 Door Lars Thomas
De arrenslee van de kerstman moet een van de meest geavanceerde luchtvaartuigen zijn die ooit is geconstrueerd. Anders kan hij zijn jaarlijkse werkzaamheden nooit naar behoren uitvoeren. Een normale arrenslee die door normale rendieren wordt getrokken, haalt slechts een bescheiden 30 tot 40 kilometer per uur, al naargelang de toestand van de wegen en de weersomstandigheden. In de loop der tijd hebben veel mensen geprobeerd om de snelheid van de kerstman te berekenen, met verschillende resultaten. Een van de bekendste berekeningen luidt als volgt: Er zijn ongeveer 378 miljoen christelijke kinderen in de wereld. Stel dat een gezin gemiddeld 3,5 kind telt en er in elk gezin minstens één lief kind woont, moet de kerstman in de kerstnacht 108 miljoen gezinnen bezoeken. De kerstman wordt iets geholpen door de rotatie van de aarde, waardoor hij in één etmaal 31 uur ter beschikking heeft in plaats van de gebruikelijke 24 uur. Toch moet hij zo'n 1000 huizen per seconde bezoeken. En als we voor de gelegenheid aannemen dat deze huizen gelijk verdeeld zijn over de aarde, moet hij 120,8 miljoen kilometer afleggen – zonder pauzes, welteverstaan. Om dat te halen moet hij ongeveer 1040 kilometer per seconde vliegen, en dat is ongeveer 3000 keer de snelheid van het geluid. Voor elk bezoek heeft hij 1/1000 seconde om te landen, door de schoorsteen te klauteren en pakjes af te leveren. Tja, dan is het ook niet zo raar dat we hem nooit te zien krijgen.
Waarom vieren we kerst op 24 en 25 december? Werd Jezus geboren op het tijdstip waarop wij kerst vieren? 07.12.2010 Door Lars Thomas
Met kerst viert de christelijke kerst de geboorte van Jezus. Al vieren we kerst altijd eind december, we weten niet zeker wanneer Jezus werd geboren. Verschillende geschiedkundigen hebben nader onderzoek gedaan en denken dat hij in het voorjaar is geboren, vermoedelijk in maart. Misschien is hij niet eens geboren in wat wij het jaar 1 noemen, maar zes jaar later, of wellicht op nog een heel ander moment. Velen denken dat we kerst eind december vieren omdat de vroege kerkvaders dat zo hebben berekend: ze zouden negen maanden hebben opgeteld bij de dag waarop Jezus volgens hen werd geconcipieerd. Maar in feite is kerst een mengeling van christelijke en heidense tradities. Lang voordat het christendom opkwam, werd er al gefeest rond 24 en 25 december. De datum ligt vlak bij de kortste dag van het jaar, midwinter, waarna de dagen weer langer worden en het voorjaar in aantocht is. Toen de kerkvaders rond het jaar 300 voor het eerst de geboortedag van Jezus op 25 december vaststelden, deden ze dat waarschijnlijk niet voor niks. Ze kozen vermoedelijk met opzet een van de grootste heidense feestdagen uit. Op die manier konden ze de oude godsdiensten makkelijker verdringen en zelf nieuwe gelovigen aantrekken.
Waar komen de rendieren van de kerstman vandaan? Waarom wordt de arrenslee getrokken door rendieren? En kan de kerstman ook zonder? 08.12.2010 Door Lars Thomas
Volgens het in vele landen bekende verhaal vliegt de kerstman de wereld rond in een arrenslee, die meestal wordt getrokken door acht, maar soms ook negen vliegende rendieren. Je kunt je afvragen waarom het rendieren zijn, en hoe het verhaal is ontstaan. De Samen in het noorden van Scandinavië gebruiken al eeuwenlang rendieren als trekdier, maar dat lijkt geen verband te houden met de moderne kersttradities. Alles wijst erop dat het verhaal van de rendieren verzonnen is door de Amerikaanse theoloog Clement Clark Moore, die in 1823 het gedicht 'A Visit from St. Nicholas' schreef. Daarin laat Moore de kerstman aankomen in een slee die door acht kleine rendieren wordt getrokken. In het gedicht staat echter geen woord over vliegen. Moore schrijft alleen dat ze zo snel zijn als adelaars. Rudolf kwam er pas in 1939 bij
Dit gedicht ligt ten grondslag aan het moderne kerstverhaal met de kerstman en rendieren. Het beroemdste rendier is Rudolf met zijn rode neus. Hij kwam er pas in 1939 bij. De schrijver Robert May voert Rudolf ten tonele in een speciale kerstuitgave die hij schreef voor een Amerikaanse warenhuisketen. Nu horen de rendieren bij de traditie, al hebben verschillende schrijvers geprobeerd om andere vervoersmiddelen te introduceren. Sommigen noemen een hele kudde rendieren, en de Australiër Rolf Harris zingt in 'Six White Boomers' dat de slee wordt getrokken door vliegende kangoeroes zodra de kerstman in Australië aankomt, want rendieren kunnen niet tegen de hitte.
Wat was de ster van Bethlehem? Was het echt een ster die de drie Wijzen uit het Oosten naar het kindeke Jezus leidde? Of is die ster maar een verzinsel? 09.12.2010 Door Lars Thomas
De ster die ooit opkwam in het Oosten en de drie Wijzen duidelijk maakte dat er iets groots ophanden was, heeft astronomen altijd flink beziggehouden. Het kan natuurlijk verzonnen zijn, gewoon een verhaal om mensen over de oorsprong van het christendom te vertellen, maar stel nu dat er echt een lichtverschijnsel aan de hemel te zien was, wat zou het dan geweest kunnen zijn? Er zijn allerlei verschijnselen die in aanmerking zouden kunnen komen, maar steeds kloppen ze niet met de tijdsberekening. De komeet Halley is bijvoorbeeld een goede kandidaat, want die was rond die tijd te zien – al was dat in het jaar 12 v.Chr. En zo lang deden de Wijzen uit het Oosten vast niet over hun reis. Dus als het moet kloppen met de Bijbelse gebeurtenissen, moeten we het niet te nauw nemen met de oude verhalen en de geboorte van Jezus een paar jaar verschuiven. Een andere mogelijkheid is een nova, of misschien zelfs een supernova, zoals Chinese en Koreaanse sterrenkundigen in 5 v.Chr. waarnamen. Die stond maandenlang aan de hemel, en soms kon je hem zelfs overdag zien. Een derde mogelijkheid is een conjunctie. Dan staan twee planeten zo dicht bij elkaar aan de hemel, dat ze heel duidelijk te zien zijn. Dat was het geval met Jupiter en Saturnus, maar in het jaar 7 v.Chr. En het kan natuurlijk ook zijn dat de ster alleen in het Midden-Oosten en in de thuislanden van de drie Wijzen te zien was, en dus een lokaal verschijnsel was. Maar elke verklaring blijft een gok.
Waarom eten we zo veel met kerst? Is er een reden om met kerst extra veel voedsel en drank in te nemen? 24.12.2013 Door Lars Thomas
Overvloedig eten en drinken in de donkerste tijd van het jaar is vermoedelijk al veel ouder dan kerst. Oorspronkelijk was het een magisch ritueel om te bewerkstelligen dat het komende jaar net zo overvloedig zou worden. Het heeft ook een praktische reden: als je een paar stuks vee slacht en tot goed voedsel verwerkt, hoef je ze niet de hele winter te voederen. Toen het kerstfeest werd gevierd, ook in de donkerste tijd, zijn die twee dingen gecombineerd. En soms werd alles uit de kast gehaald: toen de Engelse koning Jan zonder Land in 1213 kerst zou vieren op zijn kasteel, waren er niet minder dan 3000 kippen geslacht en 1000 palingen gezouten. En dat was natuurlijk nog maar een deel van het diner. Nu wordt er in veel landen met kerst extra aandacht besteed aan het diner. Gevogelte doet het op veel plekken goed: kippen, eenden, ganzen of kalkoenen. In Midden-Europa staat er vaak karper op het menu, terwijl de Finnen meestal hele buffetten aanrichten. In Nederland en België staan mensen vaak de hele dag in de keuken om 's avonds gezellig te kunnen eten – al komt het gourmetstel tegenwoordig ook wel uit de kast, en dan is het doe-het-zelven geblazen.
Waarom krijgen we kerstgeschenken? Geven hoort bij kerst, maar de cadeaus worden niet overal op dezelfde dag uitgedeeld. 11.12.2010 Door Lars Thomas
Het gebruik om elkaar cadeautjes geven in de donkerste tijd van het jaar is ouder dan kerst. Toen het christendom – met de viering van Jezus' geboortedag – zijn intrede deed in het Romeinse Rijk, gaven de Romeinen elkaar al honderden jaren cadeaus in het kader van allerlei feestelijkheden, en het lag kennelijk voor de hand om de oude en nieuwe feesten tot één groot cadeaufeest te combineren. De drie Wijzen uit het Oosten brachten geschenken voor de kleine Jezus mee, en mogelijk is dat ook van invloed geweest. Later nam Sinterklaas het geven van cadeaus over, en nog later begon zijn 'broer', de Kerstman, ook flink uit te pakken. Inmiddels liggen de dagen waarop de cadeaus worden uitgedeeld nogal uit elkaar, maar de christenen houden het op 25 december, de geboortedag van Jezus, en veel landen volgen dit gebruik. De Scandinaviërs hebben zo hun eigen redenering: een nieuwe dag begint eigenlijk al als de oude is afgelopen – dus zodra het donker wordt. Zij mogen daarom op 24 december al uitpakken. In Nederland doen nog altijd meer mensen aan Sinterklaas, en wel op de vooravond van zijn naamdag. Maar ook hier worden in de dagen voor kerst steeds meer cadeaus verkocht.
Waar woont de Kerstman? In de VS komt hij van de Noordpool, de Finnen houden het op Finland. Maar waar woont hij echt? 12.12.2010 Door Lars Thomas
Waar woont de Kerstman? Die vraag heeft in de loop der tijd aanleiding gegeven tot vele verhalen en discussies, en zelfs bijna tot een diplomatieke crisis tussen verschillende landen. Sinds de commercie een rol is gaan spelen bij kerst, zijn er steeds meer ideeën gekomen over het adres van de gulle gever. Volgens Noord-Amerikaanse traditie woont hij op de Noordpool, en dat hebben we vooral te danken aan de illustrator Thomas Nast, die deze woonplaats in 1866 voorstelde. Andere landen houden de Kerstman liever binnen hun eigen landsgrenzen. Volgens de Deense traditie woont hij op Groenland, terwijl de Finnen beweren dat hij even buiten de plaats Rovaniemi woont; oorspronkelijk kwam hij van een verlaten, geïsoleerde berg in het noordoosten van Finland, maar dat was iets te ver weg om bezoek te kunnen ontvangen. In andere verhalen woonde hij in Turkije of op een afgelegen plek in het verre noorden van Rusland. Turkije is overigens geen gek voorstel, want hier komt Sint-Nicolaas vandaan, de stamvader van zowel de Kerstman als Sinterklaas. Onlangs is geopperd dat de Kerstman in de bergen op de grens tussen Kirgizië en Kazachstan woont, want dat is logistiek gezien het handigst als hij pakjes moet uitdelen. De Kirgizische overheid heeft zelfs beloofd een berg naar de Kerstman te vernoemen. In sommige landen maakt het niet zo veel uit waar hij woont, zoals in Zweden en Noorwegen. En in Nederland is het helemaal geen issue; hier weten we dat Sinterklaas met de boot uit Spanje komt, en dat is belangrijker.
Waar komen de kerstkransjes vandaan? In veel landen hangen er kransjes van koek, schuim of chocola in de kerstboom. 13.12.2010
Zoete lekkernijen vormen een belangrijk onderdeel van kerst. Van oudsher worden er kerststollen gebakken, maar ook kransjes van koek, schuim of chocola mogen niet ontbreken. Dat er in het decembergebak vaak gember en kaneel worden verwerkt, is geen toeval. Aan kaneel worden wel antibacteriële eigenschappen toegeschreven, en dat is handig in het koude seizoen waarin mensen minder weerstand hebben. Bovendien zouden kaneel en gember de bloedsomloop stimuleren, en daarmee een verwarmende werking hebben. Toen de kerstboom zijn intrede deed in onze huizen, werd deze vaak versierd met appeltjes: de voorlopers van de kerstballen. De kransjes zijn van later datum. Toch was een krans al heel lang het symbool van Christus. De vorm, die geen begin of einde kent, doet denken aan de eeuwige aanwezigheid van God. Rond kerst werden er kransen aan de deur gehangen om het kwaad af te weren. Later is de vorm overgenomen in de kerstkransjes voor in de boom – maar of we dan nog aan het kwaad denken, valt te betwijfelen.
Wie waren de drie Wijzen uit het Oosten? Het verhaal over de bezoekers in de stal bij Bethlehem kennen we, maar hoe weten we wie de Wijzen waren? 14.12.2010 Door Lars Thomas
De drie Wijzen uit het Oosten, de mythische koningen of geleerden of zelfs tovenaars die het kindeke Jezus in de stal bij Bethlehem bezochten, spelen een belangrijke rol in het kerstverhaal. In een kerststal mogen ze niet ontbreken. Maar wie waren ze eigenlijk, en hoe weten we dat het er drie waren? De Wijzen komen in de Bijbel voor het eerst in het evangelie van Matteüs voor. Samen worden ze zelden genoemd, en nergens staat dat ze met z'n drieën waren, alleen dat ze uit het Oosten kwamen en drie geschenken meebrachten. Daardoor gingen mensen later waarschijnlijk geloven dat het er drie geweest moeten zijn, maar het is een gok, en in bepaalde verhalen komen wel 12 Wijzen voor. Hun namen worden overigens al evenmin vermeld. De namen die ze later kregen – Melchior, de koning van Arabië, Caspar, de koning van Tarsis, en Balthasar, de koning van Ethiopië – komen uit een Grieks verhaal, dat er pas rond het jaar 500 bij is gekomen. De drie koningen hadden goud, mirre en wierook bij zich. Goud kennen we. Wierook is hout of schors van bomen van het geslacht Commiphora, dat lekker ruikt als je het brandt. En mirre is de hars van dezelfde boom. De goudbruine klompjes kun je branden zoals wierook of verwerken tot bijvoorbeeld zalf. De oude Egyptenaren kenden het al en gebruikten het voor het balsemen.
Waar komt glühwein vandaan? Hoe is warme wijn met specerijen tot een kersttraditie uitgegroeid? 15.12.2010 Door Lars Thomas
Glühwein of bisschopswijn is vrij recent toegetreden tot de reeks kersttradities, al is warme wijn met specerijen al duizenden jaren bekend. De oude Grieken waren er al dol op, en in de geschiedenis zijn er tal van varianten. In Noord-Europa was bisschopswijn al in de middeleeuwen wijdverbreid, niet in de laatste plaats omdat men dacht dat de drank geneeskrachtig was en tal van ziekten kon verhelpen. De Zweedse koning Gustav Vasa was een grote fan, en zijn versie van de rode wijn – met suiker, honing, kaneel, gember, kardemom en kruidnagel – was in de 16e eeuw heel populair. Wanneer de link met kerst is ontstaan, is niet bekend, maar het moet eind 19e eeuw zijn geweest. Het is natuurlijk altijd fijn om iets warms te drinken als het koud is, en daarom begonnen ijverige kooplieden in Zweden rond 1900 een kant-en-klaar mengsel van wijn en specerijen te verkopen, met kerstplaatjes op het etiket. Het idee sloeg aan, en in veel landen is glühwein sindsdien onlosmakelijk verbonden met kerst. Wij drinken het graag na een lange schaatstocht, in de skihut of zomaar tussendoor.
Waar komt de kerstboom vandaan? De altijd groene kerstboom symboliseert dat warmte en het groene voorjaar ooit weer komen. 16.12.2010 Door Lars Thomas
De kerstboom hebben we te danken aan een zeer oud gebruik: het huis midden in de winter, als het koud en donker is, versieren met groen. Wellicht om onszelf eraan te herinneren dat het buiten ook wel weer groen en warm wordt. En natuurlijk versieren we het huis met bomen die 's winters ook groen zijn: naaldbomen. De kerstboom zelf deed zijn intrede in de 15e eeuw. Waarschijnlijk is Maarten Luther met het gebruik begonnen omdat hij een protestantse tegenhanger wilde hebben van de katholieke kerststal. De kerstboom zou een symbool zijn van de boom in het paradijs. De vroegst bekende beschrijvingen van de kerstboom dateren uit 1441 en 1442: kooplieden in Tallinn en Riga versierden bomen en dansten eromheen, maar slechts een paar jaar later duikt hij al op verschillende plekken in Duitsland op. Hiervandaan heeft de traditie zich eerst naar andere streken van Europa verspreid en is toen met immigranten meegekomen naar andere werelddelen, zoals de VS. Ook op het zuidelijk halfrond zijn er kerstbomen, zoals in Australië en Nieuw-Zeeland, waar kerst midden in de zomer wordt gevierd. Hier worden ook naaldbomen gebruikt, die vaak uit Europa of Noord-Amerika komen. Er zijn ook lokale kerstbomen, zoals de New Zealand Christmas Tree, maar die heet gewoon zo omdat hij rond de kerst in bloei staat.
Hoe wordt sneeuw gevormd? Klopt het dat geen twee sneeuwvlokken hetzelfde zijn? 17.12.2010 Door Lars Thomas
Sneeuw is in wezen een heel eenvoudig natuurverschijnsel. Sneeuw ontstaat als waterdamp bij zeer lage temperaturen in ijs verandert. Al naargelang de temperatuur, luchtvochtigheid, wind en andere omstandigheden kunnen ijskristallen vele vormen aannemen, zoals naalden, prisma's, plaatjes enzovoort. Deze vormen allerlei mogelijke combinaties, tot ze zwaar genoeg zijn om naar beneden te zeilen als de bekende sneeuwvlokken. Toen onderzoekers zich eind 19e eeuw in sneeuwvlokken begonnen te verdiepen, stonden ze versteld van de enorme variatie in de vorm en structuur van de vlokken, en dat leidde tot het idee dat geen twee sneeuwvlokken hetzelfde kunnen zijn. Sindsdien hebben veel mensen nader onderzoek verricht – en vaak gedaan wat ze konden om de mythe in stand te houden. In 1988 toonden Amerikaanse meteorologen aan dat er inderdaad sprake was van een mythe. Ze vonden namelijk twee identieke sneeuwvlokken, en sindsdien hebben anderen nog meer gelijke vlokken gevonden. Sneeuwvlokken variëren sterk, maar de mogelijkheden zijn toch beperkt. Met sneeuw kun je veel leuke dingen doen, zoals een sneeuwpop maken. Kinderen van nu zijn er gek op, maar wie de eerste sneeuwpop maakte weten we niet. De Amerikaanse illustrator Bob Eckstein, die een boek schreef over de sneeuwpop, ging op onderzoek uit en ontdekte in verschillende middeleeuwse teksten dat er in elk geval in 1380 al sneeuwpoppen werden gemaakt. Maar we mogen ervan uitgaan dat de witte, tijdelijke vriend nog ouder is.
Hoe komt Christmas Island aan zijn naam? Er zijn wel vijf plekken ter wereld die Christmas Island heten. 18.12.2010 Door Lars Thomas
Op kerstdag van het jaar 1643 voer William Mynors, kapitein op het schip Royal Mary van de British East India Company, ten zuiden van Sumatra en Java toen er aan de horizon ineens een eilandje opdook. De kapitein had het op geen enkele kaart zien staan, dus het werd erbij getekend en vernoemd naar het moment. Sindsdien heet het dus Christmas Island. Nu valt Christmas Island onder Australië – dit kersteiland althans, want er zijn nog vier plekken met die naam. 134 jaar later deed de Britse ontdekkingsreiziger James Cook Mynor na toen hij op kerstavond 1777 een nieuw eiland in de Stille Oceaan ontdekte. Het is niet zo bekend als zijn voorganger en heet nu Kiritimati. Het eiland maakt deel uit van de eilandstaat Kiribati. Kiritimati is overigens een lokale verbastering van het woord 'christmas'. 'Ti' spreek je uit als een s, dus de naam van het eiland spreek je uit 'Kirismas'. In Nova Scotia is ook een Christmas Island, maar in dit geval gaat het niet om een eiland maar om een gemeente. En met kerst heeft het ook al weinig te maken, want de plaats is vernoemd naar een lokale bewoner van het gebied, die de gemeente mede heeft opgericht. De laatste twee Kersteilanden, Christmas Island en Little Christmas Island, bevinden zich in de archipel tussen Tasmanië en het Australische vasteland. Hier ontbreekt een historische verklaring van de namen, maar omdat Christmas Island in de eilandengroep New Year Island ligt, zou je denken dat men ook hier door de kalender geïnspireerd is geraakt.
Wat doen de dieren met kerst? Volgens de verhalen staan er een paar dieren op kerstnacht rond de stal, maar wat doen alle andere? 19.12.2010 Door Lars Thomas
Voor de mensen is kerst tegenwoordig vaak een tijd van overvloed, maar voor de dieren op het noordelijk halfrond kan het moeilijk zijn om te overleven. Het is niet alleen veel kouder dan 's zomers, er is ook weinig voedsel te vinden. Er zijn verschillende manieren om door die zware tijd heen te komen. Sommige dieren verzamelen voedsel in zomer en najaar, zodat ze een voorraadje hebben, of ze hebben zich zo volgevreten dat ze in koude tijden op hun vet kunnen teren. Anders moeten ze het doen met takjes en twijgjes, of wat ze maar kunnen vinden aan overwinterende insecten en dergelijke. Sommige dieren, zoals de egel en de vleermuis, houden het buiten voor gezien. Ze zoeken een beschut plekje op, houden een winterslaap en zetten de energiestand van hun lichaam een stuk lager. De lichaamstemperatuur daalt, de hartslag en ademhaling staan bijna stil. In die toestand verbruiken ze niet veel energie en kunnen ze het tot het voorjaar redden op het vet dat ze vóór de winter hebben opgeslagen. Er zijn natuurlijk ook dieren die de benen – of vleugels – nemen naar warmere breedtegraden, waar het klimaat milder is en er volop voedsel is. Dat geldt vooral voor trekvogels, die lange tochten maken van soms wel duizenden kilometers naar hun winterverblijf in Afrika of andere plekken met een aangenaam klimaat.
Waar staat 's werelds hoogste kerstboom? Het is soms even passen en meten om je kerstboom het huis in te krijgen – maar waar staan de echte joekels? 20.12.2010 Door Lars Thomas
De vraag waar de hoogste kerstboom ter wereld staat, is niet zo makkelijk te beantwoorden als je misschien zou denken. Bomen groeien niet elk jaar even hard, en bovendien: wat is een kerstboom? Bij Blue River in de Amerikaanse staat Oregon staat bijvoorbeeld een ruim 50 meter hoge boom die al jaren met kerst wordt versierd met lichtjes, maar het is een levende boom met wortels, en veel mensen vinden dat geen kerstboom. Veel grote steden zetten kerstbomen neer op pleinen, en dan zijn het wel vaak 'echte', dus omgezaagde bomen die speciaal voor dat doel worden geplaatst. De Zweedse hoofdstad Stockholm zet elk jaar een kerstboom in de haven, van soms wel 40 meter hoog. En winkelcentrum Fashion Island bij Newport Beach in Californië is in heel de VS bekend om zijn kerstboom van wel 40 tot 45 meter hoog. Als het nog hoger moet, dan komen we in de categorie kunstkerstbomen terecht. De grootste in zijn soort is de kerstboom van Monte Ingino bij de Italiaanse plaats Gubbio. Die bestaat uitsluitend uit enorme lampjessnoeren die aan de bergwand van de Monte Ingino worden gehangen. De 'boom' is rond de 650 meter hoog en is op 50 kilometer afstand te zien. Daar zijn wel 730 grote lampen en 8,5 kilometer snoeren voor nodig.
Wanneer was het extreem weer met kerst? Het weer met kerst is altijd een geliefd gespreksonderwerp, maar hoe extreem kan het eraan toe gaan? 21.12.2010 Door Lars Thomas
Hoe het ideale kerstweer eruitziet, weten we allemaal: kerst moet wit zijn, er moet een pak sneeuw liggen, en als het donker wordt moet de hemel helder en het weer rustig zijn. Maar de meteorologische werkelijkheid ziet er vaak anders uit. Kerstweer kan zeer sterk wisselen. Het hangt er natuurlijk van af op welke plek op aarde je je bevindt. In Europa is de kerst milder, warmer en natter naarmate je zuidelijker komt, en verder naar het noorden en oosten is het kouder en witter. Dat betekent dat er op sommige plekken niet zulke hoge eisen worden gesteld: Engelsen vinden hun kerst al wit als er op 25 december een sneeuwvlok op het weerstation in Londen valt. Het is in Nederland een officiële witte kerst als op beide kerstdagen in De Bilt een gesloten sneeuwdek ligt. Zowel in 2009 als in 2010 was kerst in Nederland officieel wit. De laatste witte kerst daarvóór was in 1981. De Europese landen houden de weergegevens op heel verschillende manieren bij, dus het is niet altijd mogelijk het kerstweer goed te vergelijken. Het is dan ook niet zeker dat de volgende weersomstandigheden absolute records zijn, maar extreem zijn ze. In de winter van 2009/2010 was het in Noord-Italië bijvoorbeeld zo koud dat veel mensen kerst vierden bij - 40°. Maar de inwoners van Ierland en Groot-Brittannië maken nogal eens mee dat het op kerstavond 10° boven nul is, of nog warmer. De neerslag wisselt al even sterk. December 1890 was een van de droogste decembermaanden ooit. In Denemarken viel er slechts 7 millimeter neerslag in de hele maand en in veel landen was de kerstavond kurkdroog. In het Zuid-Ierse Cork kan het daarentegen flink regenen met kerst – 50 millimeter neerslag hebben ze daar al snel te pakken.
Kun je het kerstfeest vanuit de ruimte zien? Overal hangen versieringen, snoeren met lampjes en glitterdecoraties, maar geven die zoveel meer licht dat het vanuit de ruimte te zien is? 13.12.2013 Door Lars Thomas
Overal zijn lichtjes als kerst eraan komt – kilometers lampjes, glimmende kerstdecoraties en versierde kerstbomen. Dan is het een logische vraag of al dat moois ook vanuit de ruimte te zien is. Het antwoord is nee. Menselijke activiteiten, grote steden, snelwegen en fabrieken geven al zoveel licht dat een paar duizend snoeren met lampjes meer of minder geen verschil maken. Op veel satellietbeelden is te zien hoe vooral Europa en het westen en oosten van Noord-Amerika 's nachts oplichten, maar zo zien die gebieden er altijd uit – het licht is met kerst niet feller.
Onze verlichting is te zien vanuit de ruimte, maar is met kerst niet zichtbaarder dan anders. De volgende vraag is dan of al die kerstlichtjes invloed hebben op het energieverbruik. En die is lastiger te beantwoorden. Vooral op het noordelijk halfrond wordt 's winters toch al meer energie verbruikt, en hoe weet je welk aandeel voor rekening komt van de kerstverlichting? Op sommige plekken maakt het wel een enorm verschil, vooral in de VS, waar het al jaren een traditie is om je huis te versieren met zoveel mogelijk lampjes en andere lichtgevende decoraties. Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat bij de fanatiekste kerstversierders 20 tot 25% van het jaarlijkse energieverbruik in de kerstversiering gaat zitten.
Wat zijn kerstkabouters? In sommige landen schijnen er kerstkabouters te zijn – zijn dat een soort kleine kerstmannetjes? 23.12.2010 Door Lars Thomas
In Scandinavië wonen kerstkabouters, die al veel langer bestaan dan de kerstman. Van oorsprong waren het oude huisgoden: kleine mannetjes die op boerderijen, in stallen en schuren woonden, waar ze voor de dieren zorgden en – als je ze tenminste met respect behandelde – voor een goede oogst. Was je slecht voor ze, dan deinsden ze er niet voor terug om hun goede daden te verruilen voor allerlei soorten tegenspoed. Emigranten namen de kabouterverhalen met zich mee naar allerlei windstreken. Sommige geschiedkundigen menen dat de kabouters met hun baarden en mutsen ter inspiratie hebben gediend voor de tekenaars die de kerstman in de 19e en 20e eeuw het uiterlijk gaven dat we vandaag nog kennen. Op een gegeven moment zijn de kabouters de kerstman gaan helpen, maar wanneer dat gebeurde is niet zeker. In elk geval deden ze dat in de 19e eeuw, blijkt uit oude documenten, en sindsdien hebben ze hun boerderijen verlaten en zijn ze in dienst getreden bij de Scandinavische kerstman. Wij kennen hier geen kerstkabouters, en ook in de Britse en Amerikaanse kersttraditie ontbreekt elk spoor. Daar wordt de kerstman meestal geholpen door in het groen geklede elfjes.
Waarom zijn we zo dol op kerst? Kerst is een dure, drukke tijd en meestal eten we te veel. Waarom zijn we er zo dol op? 24.12.2010 Door Lars Thomas
Mensen houden van tradities. Er is geen samenleving zonder kalender waarop tal van traditionele feestdagen prijken. Vaak zijn die dagen lastig en ogenschijnlijk zinloos, maar toch bestaan ze al eeuwen. Zoals Kerstmis, dat ook nog eens heel populair is. Dat we zo van tradities houden, heeft allerlei redenen. Tradities geven een samenleving een gevoel van zekerheid, continuïteit en stabiliteit: wat er ook gebeurt, de wereld draait door en het leven gaat verder. Feestdagen geven een samenleving als geheel én ieder mens afzonderlijk ritme en variatie. Met Kerstmis komen familie en vrienden bijeen om liefde en plezier te delen, soms cadeaus te geven, en om lekker te eten, een oud ritueel dat ervoor moet zorgen dat het aankomende jaar net zo goed is. Met kerst vieren we ook de geboorte van de hoofdpersoon van het christendom, en tot slot is het een oud zonnewendefeest om te vieren dat de dagen weer langer worden. Hersenonderzoekers hebben voor zover bekend nooit onderzocht waar de kerststemming precies zit, maar waarschijnlijk vertoont de temporale kwab meer activiteit: dat is het centrum van zowel intellectuele als gevoelsmatige functies.
Dit was de laatste aflevering van de adventskalender 2013 of was het nu 2010......
Persoonlijk vind ik het leuk om dit eventjes te gaan melden, want nu begin ik aan het klaar maken voor m'n geliefde echtgenoot van onze gourmet o.i.d. :).
Ap...had het in een twitter-berichtje kunnen gieten....maar bij deze: Hele goede kerstdagen en een grandioos 2014 (mochten we elkaar voor die tijd niet weer tegenkomen)!
BeantwoordenVerwijderenLian
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenFijne feestdagen, En nee geen witte kerst.
VerwijderenPoedersuiker op een kerststol, later op een oliebol.
kerstVERDAGte
BeantwoordenVerwijderenzijn die verkiezingsborden toch nog ergens goed voor
Allen een goede kerst toegewenst! Jammer dat de kerstman de plaats heeft ingenomen van het pasgeboren kindje.
BeantwoordenVerwijderen't is maar wie gedacht wordt de oudste rechten te hebben...
Verwijderenen dan is maar de vraag of de eerste, zij het niet in z'n huidige gedaante, niet kan bogen op ruim meer dan de 20 eeuwen waarop de laatste gedacht wordt dat te kunnen.
@wim
BeantwoordenVerwijderenKerstmis
wens allen fijne kerstdagen
BeantwoordenVerwijderenGoedemorgen bij deze wensen wij ook iedereen vrolijke en sfeervolle kerstdagen toe.
BeantwoordenVerwijderenAchja m'n geliefde echtgenoot is aan het werk voor mensen die misschien hulp nodig hebben en vandaar dat ik een paar onderwerpen op deze tafel ga neer leggen.
BeantwoordenVerwijderenPersoonlijk heb ik alle artikelen gelezen en ja waarom ook niet komt er kritiek van jullie zijde :).
Hoeveel naalden heeft een kerstboom?
Als je ze van de vloer op moet vegen, lijken het er wel miljoenen, maar hoeveel naalden heeft een kerstboom nu eigenlijk?
13.12.2013 Door Lars Thomas
Na een paar dagen in huis beginnen de meeste kerstbomen in een razend tempo naalden te verliezen. Door de droogte en warmte gaat het hard, en de stofzuiger maakt overuren, maar hoeveel je er ook opzuigt, als je je omdraait ligt het weer vol.
Komt er dan geen einde aan die irritante groene prikdingen?
Jawel, er komt een einde aan. Ooit zijn alle naalden eraf. Maar wanneer, dat hangt af van de grootte en vorm van de boom, en vooral aan de soort. Het aantal naalden kunnen we dan ook alleen in grote lijnen berekenen.
Zo luidt de som:
Een naaldboom heeft, al naargelang de soort en de groeiplek, 50 tot 250 naalden per 10 centimeter tak. En hij heeft 2 tot 10 meter aan takken per meter boomlengte. Een kerstboom van 2 meter hoog zal daarom tussen de 2000 en 50.000 naalden hebben. Niet zo vreemd dus dat het soms dagenlang dennennaalden regent.
Het maakt echter ook uit hoe goed de naalden aan de boom vastzitten, en dat verschilt per soort. Maar haal voor zekerheid een paar extra stofzuigerzakken in huis.
Waar komt de kerstman vandaan?
BeantwoordenVerwijderenDe kerstman met zijn rode pak en witte baard is geen moderne uitvinding. Zijn wortels gaan ver terug.
02.12.2010 Door Lars Thomas
De dikke, blije kerstman met de flinke baard en het rode pak met witte bontranden is in veel landen een van de bekendste en meest geliefde figuren bij de kinderen. Dat hij aan Sinterklaas doet denken, is geen toeval. De kerstman en de Sint hebben dezelfde oorsprong.
De kerstman is, net als Sinterklaas, gebaseerd op Nicolaas, een vrome en gulle bisschop uit de Turkse stad Myra. Nicolaas, die rond het jaar 300 leefde, was een telg uit een welgestelde familie, die zijn geld uitgaf om anderen te helpen en cadeaus te geven. Later werd hij heilig verklaard en uitgeroepen tot beschermheilige van zeelieden. Daardoor werd hij wijd en zijd geliefd, en vooral bekend in de grote zeevaartnaties.
De naamdag van Sint-Nicolaas is 6 december, en wij vieren het Sinterklaasfeest aan de vooravond daarvan. Sinterklaas heeft er een helper bij gekregen die stoute kinderen moet straffen. De kerstman heeft zo iemand niet, hij deelt alleen cadeaus uit.
De moderne kerstman heeft zijn vorm gekregen in de loop van de 19e en 20e eeuw. Zijn slee en rendieren kreeg hij in 1823, en het rode pak met de witte bontranden stamt van een Amerikaanse reclamecampagne voor Coca-Cola in 1931.
Wordt er kerst gevierd in de ruimte?
BeantwoordenVerwijderenEr is niet veel plaats aan boord van een raket of ruimtestation. Hoe vieren mensen kerst in de ruimte?
03.12.2010 Door Lars Thomas
Het is niet altijd leuk om met kerst van huis te zijn. En als je op een ruimteveer of op het internationale ruimtestation ISS zit, ben je wel heel ver weg van huis.
Maar zelfs in een wereld van wetenschap en techniek, waarin elke seconde telt, is er tijd voor kerst.
Er zijn niet veel mensen geweest die met kerst in de ruimte zaten, maar het begon met de bemanningsleden van de Apollo 8. Zij cirkelden met kerst 1968 rond de maan, en al was er geen plaats voor een kerstboom of zelfs maar pakjes, de astronauten konden een kerstgroet naar hun familie op aarde sturen en ze lazen om de beurt voor uit de Bijbel.
Op de verschillende ruimtestations ging het er gelukkig iets feestelijker aan toe. In 1973 maakte de bemanning van ruimtestation Skylab 4 een kerstboom van lege conservenblikjes. En later gaven de astronauten op het internationale ruimtestation ISS elkaar pakjes. Die werden gebracht door de kerstman zelf, die meekwam met een van de ruimteveren die het ruimtestation van voorraden voorzagen.
Vieren alle mensen kerst?
BeantwoordenVerwijderenWaar wordt er kerst gevierd, en wat doet de rest van de wereld rond die tijd?
04.12.2010 Door Lars Thomas
Kerst is in het westen waarschijnlijk het grootste en meest geliefde feest. Voor miljoenen mensen, vooral in Noord-Amerika en Europa, is het de belangrijkste gebeurtenis van het winterseizoen, en daar liggen zowel religieuze als commerciële doeleinden aan ten grondslag.
Kerst is in de eerste plaats een christelijk feest, en kent zijn eigen tradities in Noord- en Zuid-Amerika, Europa, delen van Afrika, Australië en op een paar plaatsen in Azië.
Kerst is dus geen wereldwijd feest. Er zijn veel mensen voor wie kerst geen betekenis heeft. Dat geldt bijvoorbeeld voor de hele moslimwereld, waar het kerstfeest niet gevierd wordt.
Andere dan christelijke religies kennen geen kersttraditie, maar sommige hebben wel een feest tegen het einde van het jaar. Het grote feest van de joden bijvoorbeeld, Chanoeka, wordt gevierd om de inwijding van de tempel in Jeruzalem in de 2e eeuw v.Chr. te herdenken. De datum van Chanoeka ligt niet precies vast, het valt ergens tussen eind november en eind december.
Christenen vieren in China wel kerst, maar ze vormen slechts een kleine minderheid. Nieuwjaar is in dit land wél een groot feest, dat eind januari gevierd wordt.
Hoe is kerstverlichting ontstaan?
BeantwoordenVerwijderenWe branden veel kaarsen met kerst, maar waarom doen we dat eigenlijk?
05.12.2010 Door Lars Thomas
Kaarsen aansteken doen we al eeuwen, zeker bij feesten – en met name feesten in de donkerste tijd van het jaar. Licht is het symbool van zon en zomer, die 's winters in het verschiet liggen.
In christelijk verband is het Evangelie van Johannes van belang, waarin staat dat Jezus zichzelf omschrijft als het licht van de wereld. Het licht wordt vaak als iets goeds beschouwd, vooral omdat het het donker, en daarmee het kwaad, verdrijft.
In de katholieke kerk worden veel heiligen herdacht tijdens processies waarbij kaarsen worden gedragen. Een typisch Zweeds feest is het Luciafeest op 13 december, de naamdag van Sint Lucia. Ook in de andere Scandinavische landen kent men deze traditie.
Adventskrans ontstond in Duitsland
Het is lastig te zeggen wanneer kaarsen, die altijd met midwinterfeesten zijn verweven, het symbool werden voor kerst. Lang voordat er kerstbomen waren, werden bomen al versierd.
Adventskransen met kaarsen komen uit de 19e eeuw, uit Duitsland, en werden door andere landen overgenomen. In Duitsland en Engeland is de traditie van de adventskalender ontstaan, waarbij je aftelt tot kerst. Het lag daarom voor de hand de kalender te combineren met kaarsen, maar pas rond de Tweede Wereldoorlog was die te koop. Eerder maakten mensen zelf echter al hun eigen lichtkalenders.
Hoe snel vliegt de slee van de kerstman?
BeantwoordenVerwijderenDe kerstman moet er flink wat vaart achter zetten wil hij alle lieve kinderen van de wereld in één nacht bezoeken.
19.12.2013 Door Lars Thomas
De arrenslee van de kerstman moet een van de meest geavanceerde luchtvaartuigen zijn die ooit is geconstrueerd. Anders kan hij zijn jaarlijkse werkzaamheden nooit naar behoren uitvoeren. Een normale arrenslee die door normale rendieren wordt getrokken, haalt slechts een bescheiden 30 tot 40 kilometer per uur, al naargelang de toestand van de wegen en de weersomstandigheden.
In de loop der tijd hebben veel mensen geprobeerd om de snelheid van de kerstman te berekenen, met verschillende resultaten. Een van de bekendste berekeningen luidt als volgt:
Er zijn ongeveer 378 miljoen christelijke kinderen in de wereld. Stel dat een gezin gemiddeld 3,5 kind telt en er in elk gezin minstens één lief kind woont, moet de kerstman in de kerstnacht 108 miljoen gezinnen bezoeken.
De kerstman wordt iets geholpen door de rotatie van de aarde, waardoor hij in één etmaal 31 uur ter beschikking heeft in plaats van de gebruikelijke 24 uur. Toch moet hij zo'n 1000 huizen per seconde bezoeken. En als we voor de gelegenheid aannemen dat deze huizen gelijk verdeeld zijn over de aarde, moet hij 120,8 miljoen kilometer afleggen – zonder pauzes, welteverstaan.
Om dat te halen moet hij ongeveer 1040 kilometer per seconde vliegen, en dat is ongeveer 3000 keer de snelheid van het geluid. Voor elk bezoek heeft hij 1/1000 seconde om te landen, door de schoorsteen te klauteren en pakjes af te leveren. Tja, dan is het ook niet zo raar dat we hem nooit te zien krijgen.
Waarom vieren we kerst op 24 en 25 december?
BeantwoordenVerwijderenWerd Jezus geboren op het tijdstip waarop wij kerst vieren?
07.12.2010 Door Lars Thomas
Met kerst viert de christelijke kerst de geboorte van Jezus. Al vieren we kerst altijd eind december, we weten niet zeker wanneer Jezus werd geboren.
Verschillende geschiedkundigen hebben nader onderzoek gedaan en denken dat hij in het voorjaar is geboren, vermoedelijk in maart. Misschien is hij niet eens geboren in wat wij het jaar 1 noemen, maar zes jaar later, of wellicht op nog een heel ander moment.
Velen denken dat we kerst eind december vieren omdat de vroege kerkvaders dat zo hebben berekend: ze zouden negen maanden hebben opgeteld bij de dag waarop Jezus volgens hen werd geconcipieerd. Maar in feite is kerst een mengeling van christelijke en heidense tradities.
Lang voordat het christendom opkwam, werd er al gefeest rond 24 en 25 december. De datum ligt vlak bij de kortste dag van het jaar, midwinter, waarna de dagen weer langer worden en het voorjaar in aantocht is.
Toen de kerkvaders rond het jaar 300 voor het eerst de geboortedag van Jezus op 25 december vaststelden, deden ze dat waarschijnlijk niet voor niks. Ze kozen vermoedelijk met opzet een van de grootste heidense feestdagen uit. Op die manier konden ze de oude godsdiensten makkelijker verdringen en zelf nieuwe gelovigen aantrekken.
Waar komen de rendieren van de kerstman vandaan?
BeantwoordenVerwijderenWaarom wordt de arrenslee getrokken door rendieren? En kan de kerstman ook zonder?
08.12.2010 Door Lars Thomas
Volgens het in vele landen bekende verhaal vliegt de kerstman de wereld rond in een arrenslee, die meestal wordt getrokken door acht, maar soms ook negen vliegende rendieren.
Je kunt je afvragen waarom het rendieren zijn, en hoe het verhaal is ontstaan.
De Samen in het noorden van Scandinavië gebruiken al eeuwenlang rendieren als trekdier, maar dat lijkt geen verband te houden met de moderne kersttradities. Alles wijst erop dat het verhaal van de rendieren verzonnen is door de Amerikaanse theoloog Clement Clark Moore, die in 1823 het gedicht 'A Visit from St. Nicholas' schreef. Daarin laat Moore de kerstman aankomen in een slee die door acht kleine rendieren wordt getrokken. In het gedicht staat echter geen woord over vliegen. Moore schrijft alleen dat ze zo snel zijn als adelaars.
Rudolf kwam er pas in 1939 bij
Dit gedicht ligt ten grondslag aan het moderne kerstverhaal met de kerstman en rendieren. Het beroemdste rendier is Rudolf met zijn rode neus. Hij kwam er pas in 1939 bij. De schrijver Robert May voert Rudolf ten tonele in een speciale kerstuitgave die hij schreef voor een Amerikaanse warenhuisketen.
Nu horen de rendieren bij de traditie, al hebben verschillende schrijvers geprobeerd om andere vervoersmiddelen te introduceren. Sommigen noemen een hele kudde rendieren, en de Australiër Rolf Harris zingt in 'Six White Boomers' dat de slee wordt getrokken door vliegende kangoeroes zodra de kerstman in Australië aankomt, want rendieren kunnen niet tegen de hitte.
Wat was de ster van Bethlehem?
BeantwoordenVerwijderenWas het echt een ster die de drie Wijzen uit het Oosten naar het kindeke Jezus leidde? Of is die ster maar een verzinsel?
09.12.2010 Door Lars Thomas
De ster die ooit opkwam in het Oosten en de drie Wijzen duidelijk maakte dat er iets groots ophanden was, heeft astronomen altijd flink beziggehouden. Het kan natuurlijk verzonnen zijn, gewoon een verhaal om mensen over de oorsprong van het christendom te vertellen, maar stel nu dat er echt een lichtverschijnsel aan de hemel te zien was, wat zou het dan geweest kunnen zijn?
Er zijn allerlei verschijnselen die in aanmerking zouden kunnen komen, maar steeds kloppen ze niet met de tijdsberekening. De komeet Halley is bijvoorbeeld een goede kandidaat, want die was rond die tijd te zien – al was dat in het jaar 12 v.Chr. En zo lang deden de Wijzen uit het Oosten vast niet over hun reis. Dus als het moet kloppen met de Bijbelse gebeurtenissen, moeten we het niet te nauw nemen met de oude verhalen en de geboorte van Jezus een paar jaar verschuiven.
Een andere mogelijkheid is een nova, of misschien zelfs een supernova, zoals Chinese en Koreaanse sterrenkundigen in 5 v.Chr. waarnamen. Die stond maandenlang aan de hemel, en soms kon je hem zelfs overdag zien.
Een derde mogelijkheid is een conjunctie. Dan staan twee planeten zo dicht bij elkaar aan de hemel, dat ze heel duidelijk te zien zijn. Dat was het geval met Jupiter en Saturnus, maar in het jaar 7 v.Chr. En het kan natuurlijk ook zijn dat de ster alleen in het Midden-Oosten en in de thuislanden van de drie Wijzen te zien was, en dus een lokaal verschijnsel was. Maar elke verklaring blijft een gok.
Waarom eten we zo veel met kerst?
BeantwoordenVerwijderenIs er een reden om met kerst extra veel voedsel en drank in te nemen?
24.12.2013 Door Lars Thomas
Overvloedig eten en drinken in de donkerste tijd van het jaar is vermoedelijk al veel ouder dan kerst. Oorspronkelijk was het een magisch ritueel om te bewerkstelligen dat het komende jaar net zo overvloedig zou worden.
Het heeft ook een praktische reden: als je een paar stuks vee slacht en tot goed voedsel verwerkt, hoef je ze niet de hele winter te voederen.
Toen het kerstfeest werd gevierd, ook in de donkerste tijd, zijn die twee dingen gecombineerd. En soms werd alles uit de kast gehaald: toen de Engelse koning Jan zonder Land in 1213 kerst zou vieren op zijn kasteel, waren er niet minder dan 3000 kippen geslacht en 1000 palingen gezouten. En dat was natuurlijk nog maar een deel van het diner.
Nu wordt er in veel landen met kerst extra aandacht besteed aan het diner. Gevogelte doet het op veel plekken goed: kippen, eenden, ganzen of kalkoenen. In Midden-Europa staat er vaak karper op het menu, terwijl de Finnen meestal hele buffetten aanrichten. In Nederland en België staan mensen vaak de hele dag in de keuken om 's avonds gezellig te kunnen eten – al komt het gourmetstel tegenwoordig ook wel uit de kast, en dan is het doe-het-zelven geblazen.
Waarom krijgen we kerstgeschenken?
BeantwoordenVerwijderenGeven hoort bij kerst, maar de cadeaus worden niet overal op dezelfde dag uitgedeeld.
11.12.2010 Door Lars Thomas
Het gebruik om elkaar cadeautjes geven in de donkerste tijd van het jaar is ouder dan kerst. Toen het christendom – met de viering van Jezus' geboortedag – zijn intrede deed in het Romeinse Rijk, gaven de Romeinen elkaar al honderden jaren cadeaus in het kader van allerlei feestelijkheden, en het lag kennelijk voor de hand om de oude en nieuwe feesten tot één groot cadeaufeest te combineren.
De drie Wijzen uit het Oosten brachten geschenken voor de kleine Jezus mee, en mogelijk is dat ook van invloed geweest. Later nam Sinterklaas het geven van cadeaus over, en nog later begon zijn 'broer', de Kerstman, ook flink uit te pakken. Inmiddels liggen de dagen waarop de cadeaus worden uitgedeeld nogal uit elkaar, maar de christenen houden het op 25 december, de geboortedag van Jezus, en veel landen volgen dit gebruik.
De Scandinaviërs hebben zo hun eigen redenering: een nieuwe dag begint eigenlijk al als de oude is afgelopen – dus zodra het donker wordt. Zij mogen daarom op 24 december al uitpakken. In Nederland doen nog altijd meer mensen aan Sinterklaas, en wel op de vooravond van zijn naamdag. Maar ook hier worden in de dagen voor kerst steeds meer cadeaus verkocht.
Waar woont de Kerstman?
BeantwoordenVerwijderenIn de VS komt hij van de Noordpool, de Finnen houden het op Finland. Maar waar woont hij echt?
12.12.2010 Door Lars Thomas
Waar woont de Kerstman? Die vraag heeft in de loop der tijd aanleiding gegeven tot vele verhalen en discussies, en zelfs bijna tot een diplomatieke crisis tussen verschillende landen.
Sinds de commercie een rol is gaan spelen bij kerst, zijn er steeds meer ideeën gekomen over het adres van de gulle gever. Volgens Noord-Amerikaanse traditie woont hij op de Noordpool, en dat hebben we vooral te danken aan de illustrator Thomas Nast, die deze woonplaats in 1866 voorstelde.
Andere landen houden de Kerstman liever binnen hun eigen landsgrenzen. Volgens de Deense traditie woont hij op Groenland, terwijl de Finnen beweren dat hij even buiten de plaats Rovaniemi woont; oorspronkelijk kwam hij van een verlaten, geïsoleerde berg in het noordoosten van Finland, maar dat was iets te ver weg om bezoek te kunnen ontvangen.
In andere verhalen woonde hij in Turkije of op een afgelegen plek in het verre noorden van Rusland. Turkije is overigens geen gek voorstel, want hier komt Sint-Nicolaas vandaan, de stamvader van zowel de Kerstman als Sinterklaas.
Onlangs is geopperd dat de Kerstman in de bergen op de grens tussen Kirgizië en Kazachstan woont, want dat is logistiek gezien het handigst als hij pakjes moet uitdelen. De Kirgizische overheid heeft zelfs beloofd een berg naar de Kerstman te vernoemen.
In sommige landen maakt het niet zo veel uit waar hij woont, zoals in Zweden en Noorwegen. En in Nederland is het helemaal geen issue; hier weten we dat Sinterklaas met de boot uit Spanje komt, en dat is belangrijker.
Waar komen de kerstkransjes vandaan?
BeantwoordenVerwijderenIn veel landen hangen er kransjes van koek, schuim of chocola in de kerstboom.
13.12.2010
Zoete lekkernijen vormen een belangrijk onderdeel van kerst. Van oudsher worden er kerststollen gebakken, maar ook kransjes van koek, schuim of chocola mogen niet ontbreken.
Dat er in het decembergebak vaak gember en kaneel worden verwerkt, is geen toeval. Aan kaneel worden wel antibacteriële eigenschappen toegeschreven, en dat is handig in het koude seizoen waarin mensen minder weerstand hebben. Bovendien zouden kaneel en gember de bloedsomloop stimuleren, en daarmee een verwarmende werking hebben.
Toen de kerstboom zijn intrede deed in onze huizen, werd deze vaak versierd met appeltjes: de voorlopers van de kerstballen. De kransjes zijn van later datum. Toch was een krans al heel lang het symbool van Christus. De vorm, die geen begin of einde kent, doet denken aan de eeuwige aanwezigheid van God. Rond kerst werden er kransen aan de deur gehangen om het kwaad af te weren. Later is de vorm overgenomen in de kerstkransjes voor in de boom – maar of we dan nog aan het kwaad denken, valt te betwijfelen.
Wie waren de drie Wijzen uit het Oosten?
BeantwoordenVerwijderenHet verhaal over de bezoekers in de stal bij Bethlehem kennen we, maar hoe weten we wie de Wijzen waren?
14.12.2010 Door Lars Thomas
De drie Wijzen uit het Oosten, de mythische koningen of geleerden of zelfs tovenaars die het kindeke Jezus in de stal bij Bethlehem bezochten, spelen een belangrijke rol in het kerstverhaal. In een kerststal mogen ze niet ontbreken. Maar wie waren ze eigenlijk, en hoe weten we dat het er drie waren?
De Wijzen komen in de Bijbel voor het eerst in het evangelie van Matteüs voor. Samen worden ze zelden genoemd, en nergens staat dat ze met z'n drieën waren, alleen dat ze uit het Oosten kwamen en drie geschenken meebrachten. Daardoor gingen mensen later waarschijnlijk geloven dat het er drie geweest moeten zijn, maar het is een gok, en in bepaalde verhalen komen wel 12 Wijzen voor. Hun namen worden overigens al evenmin vermeld.
De namen die ze later kregen – Melchior, de koning van Arabië, Caspar, de koning van Tarsis, en Balthasar, de koning van Ethiopië – komen uit een Grieks verhaal, dat er pas rond het jaar 500 bij is gekomen.
De drie koningen hadden goud, mirre en wierook bij zich.
Goud kennen we. Wierook is hout of schors van bomen van het geslacht Commiphora, dat lekker ruikt als je het brandt. En mirre is de hars van dezelfde boom. De goudbruine klompjes kun je branden zoals wierook of verwerken tot bijvoorbeeld zalf. De oude Egyptenaren kenden het al en gebruikten het voor het balsemen.
Waar komt glühwein vandaan?
BeantwoordenVerwijderenHoe is warme wijn met specerijen tot een kersttraditie uitgegroeid?
15.12.2010 Door Lars Thomas
Glühwein of bisschopswijn is vrij recent toegetreden tot de reeks kersttradities, al is warme wijn met specerijen al duizenden jaren bekend. De oude Grieken waren er al dol op, en in de geschiedenis zijn er tal van varianten.
In Noord-Europa was bisschopswijn al in de middeleeuwen wijdverbreid, niet in de laatste plaats omdat men dacht dat de drank geneeskrachtig was en tal van ziekten kon verhelpen. De Zweedse koning Gustav Vasa was een grote fan, en zijn versie van de rode wijn – met suiker, honing, kaneel, gember, kardemom en kruidnagel – was in de 16e eeuw heel populair.
Wanneer de link met kerst is ontstaan, is niet bekend, maar het moet eind 19e eeuw zijn geweest. Het is natuurlijk altijd fijn om iets warms te drinken als het koud is, en daarom begonnen ijverige kooplieden in Zweden rond 1900 een kant-en-klaar mengsel van wijn en specerijen te verkopen, met kerstplaatjes op het etiket. Het idee sloeg aan, en in veel landen is glühwein sindsdien onlosmakelijk verbonden met kerst. Wij drinken het graag na een lange schaatstocht, in de skihut of zomaar tussendoor.
Waar komt de kerstboom vandaan?
BeantwoordenVerwijderenDe altijd groene kerstboom symboliseert dat warmte en het groene voorjaar ooit weer komen.
16.12.2010 Door Lars Thomas
De kerstboom hebben we te danken aan een zeer oud gebruik: het huis midden in de winter, als het koud en donker is, versieren met groen. Wellicht om onszelf eraan te herinneren dat het buiten ook wel weer groen en warm wordt. En natuurlijk versieren we het huis met bomen die 's winters ook groen zijn: naaldbomen.
De kerstboom zelf deed zijn intrede in de 15e eeuw. Waarschijnlijk is Maarten Luther met het gebruik begonnen omdat hij een protestantse tegenhanger wilde hebben van de katholieke kerststal. De kerstboom zou een symbool zijn van de boom in het paradijs.
De vroegst bekende beschrijvingen van de kerstboom dateren uit 1441 en 1442: kooplieden in Tallinn en Riga versierden bomen en dansten eromheen, maar slechts een paar jaar later duikt hij al op verschillende plekken in Duitsland op. Hiervandaan heeft de traditie zich eerst naar andere streken van Europa verspreid en is toen met immigranten meegekomen naar andere werelddelen, zoals de VS.
Ook op het zuidelijk halfrond zijn er kerstbomen, zoals in Australië en Nieuw-Zeeland, waar kerst midden in de zomer wordt gevierd. Hier worden ook naaldbomen gebruikt, die vaak uit Europa of Noord-Amerika komen. Er zijn ook lokale kerstbomen, zoals de New Zealand Christmas Tree, maar die heet gewoon zo omdat hij rond de kerst in bloei staat.
Hoe wordt sneeuw gevormd?
BeantwoordenVerwijderenKlopt het dat geen twee sneeuwvlokken hetzelfde zijn?
17.12.2010 Door Lars Thomas
Sneeuw is in wezen een heel eenvoudig natuurverschijnsel. Sneeuw ontstaat als waterdamp bij zeer lage temperaturen in ijs verandert. Al naargelang de temperatuur, luchtvochtigheid, wind en andere omstandigheden kunnen ijskristallen vele vormen aannemen, zoals naalden, prisma's, plaatjes enzovoort. Deze vormen allerlei mogelijke combinaties, tot ze zwaar genoeg zijn om naar beneden te zeilen als de bekende sneeuwvlokken.
Toen onderzoekers zich eind 19e eeuw in sneeuwvlokken begonnen te verdiepen, stonden ze versteld van de enorme variatie in de vorm en structuur van de vlokken, en dat leidde tot het idee dat geen twee sneeuwvlokken hetzelfde kunnen zijn. Sindsdien hebben veel mensen nader onderzoek verricht – en vaak gedaan wat ze konden om de mythe in stand te houden.
In 1988 toonden Amerikaanse meteorologen aan dat er inderdaad sprake was van een mythe. Ze vonden namelijk twee identieke sneeuwvlokken, en sindsdien hebben anderen nog meer gelijke vlokken gevonden. Sneeuwvlokken variëren sterk, maar de mogelijkheden zijn toch beperkt.
Met sneeuw kun je veel leuke dingen doen, zoals een sneeuwpop maken. Kinderen van nu zijn er gek op, maar wie de eerste sneeuwpop maakte weten we niet. De Amerikaanse illustrator Bob Eckstein, die een boek schreef over de sneeuwpop, ging op onderzoek uit en ontdekte in verschillende middeleeuwse teksten dat er in elk geval in 1380 al sneeuwpoppen werden gemaakt. Maar we mogen ervan uitgaan dat de witte, tijdelijke vriend nog ouder is.
Hoe komt Christmas Island aan zijn naam?
BeantwoordenVerwijderenEr zijn wel vijf plekken ter wereld die Christmas Island heten.
18.12.2010 Door Lars Thomas
Op kerstdag van het jaar 1643 voer William Mynors, kapitein op het schip Royal Mary van de British East India Company, ten zuiden van Sumatra en Java toen er aan de horizon ineens een eilandje opdook. De kapitein had het op geen enkele kaart zien staan, dus het werd erbij getekend en vernoemd naar het moment. Sindsdien heet het dus Christmas Island.
Nu valt Christmas Island onder Australië – dit kersteiland althans, want er zijn nog vier plekken met die naam.
134 jaar later deed de Britse ontdekkingsreiziger James Cook Mynor na toen hij op kerstavond 1777 een nieuw eiland in de Stille Oceaan ontdekte. Het is niet zo bekend als zijn voorganger en heet nu Kiritimati. Het eiland maakt deel uit van de eilandstaat Kiribati. Kiritimati is overigens een lokale verbastering van het woord 'christmas'. 'Ti' spreek je uit als een s, dus de naam van het eiland spreek je uit 'Kirismas'.
In Nova Scotia is ook een Christmas Island, maar in dit geval gaat het niet om een eiland maar om een gemeente. En met kerst heeft het ook al weinig te maken, want de plaats is vernoemd naar een lokale bewoner van het gebied, die de gemeente mede heeft opgericht.
De laatste twee Kersteilanden, Christmas Island en Little Christmas Island, bevinden zich in de archipel tussen Tasmanië en het Australische vasteland. Hier ontbreekt een historische verklaring van de namen, maar omdat Christmas Island in de eilandengroep New Year Island ligt, zou je denken dat men ook hier door de kalender geïnspireerd is geraakt.
Wat doen de dieren met kerst?
BeantwoordenVerwijderenVolgens de verhalen staan er een paar dieren op kerstnacht rond de stal, maar wat doen alle andere?
19.12.2010 Door Lars Thomas
Voor de mensen is kerst tegenwoordig vaak een tijd van overvloed, maar voor de dieren op het noordelijk halfrond kan het moeilijk zijn om te overleven. Het is niet alleen veel kouder dan 's zomers, er is ook weinig voedsel te vinden.
Er zijn verschillende manieren om door die zware tijd heen te komen. Sommige dieren verzamelen voedsel in zomer en najaar, zodat ze een voorraadje hebben, of ze hebben zich zo volgevreten dat ze in koude tijden op hun vet kunnen teren. Anders moeten ze het doen met takjes en twijgjes, of wat ze maar kunnen vinden aan overwinterende insecten en dergelijke.
Sommige dieren, zoals de egel en de vleermuis, houden het buiten voor gezien. Ze zoeken een beschut plekje op, houden een winterslaap en zetten de energiestand van hun lichaam een stuk lager. De lichaamstemperatuur daalt, de hartslag en ademhaling staan bijna stil. In die toestand verbruiken ze niet veel energie en kunnen ze het tot het voorjaar redden op het vet dat ze vóór de winter hebben opgeslagen.
Er zijn natuurlijk ook dieren die de benen – of vleugels – nemen naar warmere breedtegraden, waar het klimaat milder is en er volop voedsel is. Dat geldt vooral voor trekvogels, die lange tochten maken van soms wel duizenden kilometers naar hun winterverblijf in Afrika of andere plekken met een aangenaam klimaat.
Waar staat 's werelds hoogste kerstboom?
BeantwoordenVerwijderenHet is soms even passen en meten om je kerstboom het huis in te krijgen – maar waar staan de echte joekels?
20.12.2010 Door Lars Thomas
De vraag waar de hoogste kerstboom ter wereld staat, is niet zo makkelijk te beantwoorden als je misschien zou denken. Bomen groeien niet elk jaar even hard, en bovendien: wat is een kerstboom? Bij Blue River in de Amerikaanse staat Oregon staat bijvoorbeeld een ruim 50 meter hoge boom die al jaren met kerst wordt versierd met lichtjes, maar het is een levende boom met wortels, en veel mensen vinden dat geen kerstboom.
Veel grote steden zetten kerstbomen neer op pleinen, en dan zijn het wel vaak 'echte', dus omgezaagde bomen die speciaal voor dat doel worden geplaatst. De Zweedse hoofdstad Stockholm zet elk jaar een kerstboom in de haven, van soms wel 40 meter hoog. En winkelcentrum Fashion Island bij Newport Beach in Californië is in heel de VS bekend om zijn kerstboom van wel 40 tot 45 meter hoog.
Als het nog hoger moet, dan komen we in de categorie kunstkerstbomen terecht. De grootste in zijn soort is de kerstboom van Monte Ingino bij de Italiaanse plaats Gubbio. Die bestaat uitsluitend uit enorme lampjessnoeren die aan de bergwand van de Monte Ingino worden gehangen. De 'boom' is rond de 650 meter hoog en is op 50 kilometer afstand te zien. Daar zijn wel 730 grote lampen en 8,5 kilometer snoeren voor nodig.
Wanneer was het extreem weer met kerst?
BeantwoordenVerwijderenHet weer met kerst is altijd een geliefd gespreksonderwerp, maar hoe extreem kan het eraan toe gaan?
21.12.2010 Door Lars Thomas
Hoe het ideale kerstweer eruitziet, weten we allemaal: kerst moet wit zijn, er moet een pak sneeuw liggen, en als het donker wordt moet de hemel helder en het weer rustig zijn. Maar de meteorologische werkelijkheid ziet er vaak anders uit.
Kerstweer kan zeer sterk wisselen. Het hangt er natuurlijk van af op welke plek op aarde je je bevindt. In Europa is de kerst milder, warmer en natter naarmate je zuidelijker komt, en verder naar het noorden en oosten is het kouder en witter. Dat betekent dat er op sommige plekken niet zulke hoge eisen worden gesteld: Engelsen vinden hun kerst al wit als er op 25 december een sneeuwvlok op het weerstation in Londen valt. Het is in Nederland een officiële witte kerst als op beide kerstdagen in De Bilt een gesloten sneeuwdek ligt. Zowel in 2009 als in 2010 was kerst in Nederland officieel wit. De laatste witte kerst daarvóór was in 1981.
De Europese landen houden de weergegevens op heel verschillende manieren bij, dus het is niet altijd mogelijk het kerstweer goed te vergelijken. Het is dan ook niet zeker dat de volgende weersomstandigheden absolute records zijn, maar extreem zijn ze.
In de winter van 2009/2010 was het in Noord-Italië bijvoorbeeld zo koud dat veel mensen kerst vierden bij - 40°. Maar de inwoners van Ierland en Groot-Brittannië maken nogal eens mee dat het op kerstavond 10° boven nul is, of nog warmer. De neerslag wisselt al even sterk.
December 1890 was een van de droogste decembermaanden ooit. In Denemarken viel er slechts 7 millimeter neerslag in de hele maand en in veel landen was de kerstavond kurkdroog. In het Zuid-Ierse Cork kan het daarentegen flink regenen met kerst – 50 millimeter neerslag hebben ze daar al snel te pakken.
Kun je het kerstfeest vanuit de ruimte zien?
BeantwoordenVerwijderenOveral hangen versieringen, snoeren met lampjes en glitterdecoraties, maar geven die zoveel meer licht dat het vanuit de ruimte te zien is?
13.12.2013 Door Lars Thomas
Overal zijn lichtjes als kerst eraan komt – kilometers lampjes, glimmende kerstdecoraties en versierde kerstbomen. Dan is het een logische vraag of al dat moois ook vanuit de ruimte te zien is. Het antwoord is nee.
Menselijke activiteiten, grote steden, snelwegen en fabrieken geven al zoveel licht dat een paar duizend snoeren met lampjes meer of minder geen verschil maken. Op veel satellietbeelden is te zien hoe vooral Europa en het westen en oosten van Noord-Amerika 's nachts oplichten, maar zo zien die gebieden er altijd uit – het licht is met kerst niet feller.
Onze verlichting is te zien vanuit de ruimte, maar is met kerst niet zichtbaarder dan anders.
De volgende vraag is dan of al die kerstlichtjes invloed hebben op het energieverbruik. En die is lastiger te beantwoorden. Vooral op het noordelijk halfrond wordt 's winters toch al meer energie verbruikt, en hoe weet je welk aandeel voor rekening komt van de kerstverlichting? Op sommige plekken maakt het wel een enorm verschil, vooral in de VS, waar het al jaren een traditie is om je huis te versieren met zoveel mogelijk lampjes en andere lichtgevende decoraties. Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat bij de fanatiekste kerstversierders 20 tot 25% van het jaarlijkse energieverbruik in de kerstversiering gaat zitten.
Wat zijn kerstkabouters?
BeantwoordenVerwijderenIn sommige landen schijnen er kerstkabouters te zijn – zijn dat een soort kleine kerstmannetjes?
23.12.2010 Door Lars Thomas
In Scandinavië wonen kerstkabouters, die al veel langer bestaan dan de kerstman. Van oorsprong waren het oude huisgoden: kleine mannetjes die op boerderijen, in stallen en schuren woonden, waar ze voor de dieren zorgden en – als je ze tenminste met respect behandelde – voor een goede oogst. Was je slecht voor ze, dan deinsden ze er niet voor terug om hun goede daden te verruilen voor allerlei soorten tegenspoed.
Emigranten namen de kabouterverhalen met zich mee naar allerlei windstreken. Sommige geschiedkundigen menen dat de kabouters met hun baarden en mutsen ter inspiratie hebben gediend voor de tekenaars die de kerstman in de 19e en 20e eeuw het uiterlijk gaven dat we vandaag nog kennen.
Op een gegeven moment zijn de kabouters de kerstman gaan helpen, maar wanneer dat gebeurde is niet zeker. In elk geval deden ze dat in de 19e eeuw, blijkt uit oude documenten, en sindsdien hebben ze hun boerderijen verlaten en zijn ze in dienst getreden bij de Scandinavische kerstman.
Wij kennen hier geen kerstkabouters, en ook in de Britse en Amerikaanse kersttraditie ontbreekt elk spoor. Daar wordt de kerstman meestal geholpen door in het groen geklede elfjes.
Waarom zijn we zo dol op kerst?
BeantwoordenVerwijderenKerst is een dure, drukke tijd en meestal eten we te veel. Waarom zijn we er zo dol op?
24.12.2010 Door Lars Thomas
Mensen houden van tradities. Er is geen samenleving zonder kalender waarop tal van traditionele feestdagen prijken. Vaak zijn die dagen lastig en ogenschijnlijk zinloos, maar toch bestaan ze al eeuwen. Zoals Kerstmis, dat ook nog eens heel populair is.
Dat we zo van tradities houden, heeft allerlei redenen. Tradities geven een samenleving een gevoel van zekerheid, continuïteit en stabiliteit: wat er ook gebeurt, de wereld draait door en het leven gaat verder. Feestdagen geven een samenleving als geheel én ieder mens afzonderlijk ritme en variatie.
Met Kerstmis komen familie en vrienden bijeen om liefde en plezier te delen, soms cadeaus te geven, en om lekker te eten, een oud ritueel dat ervoor moet zorgen dat het aankomende jaar net zo goed is. Met kerst vieren we ook de geboorte van de hoofdpersoon van het christendom, en tot slot is het een oud zonnewendefeest om te vieren dat de dagen weer langer worden.
Hersenonderzoekers hebben voor zover bekend nooit onderzocht waar de kerststemming precies zit, maar waarschijnlijk vertoont de temporale kwab meer activiteit: dat is het centrum van zowel intellectuele als gevoelsmatige functies.
Dit was de laatste aflevering van de adventskalender 2013 of was het nu 2010......
Persoonlijk vind ik het leuk om dit eventjes te gaan melden, want nu begin ik aan het klaar maken voor m'n geliefde echtgenoot van onze gourmet o.i.d. :).
Fijne kerst!
Chris,
Verwijderenje kunt ook gewoon een linkje plaatsen als je je tekst gewoon ergens van het net plukt.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenKan, maar ik vind het gewoon leuk om dit te doen je hebt in ieder geval veel te lezen gehad :).
Verwijderen